januari 2017

Deze keer aandacht voor 3 meldingen van een reactie waarbij de patiënt klachten kreeg van misselijkheid en braken. Bij diverse soorten transfusiereacties worden maag/darmklachten zoals braken als verschijnsel beschreven, maar in de TRIP meldingen worden dit soort klachten slechts een enkele keer genoemd bij de waargenomen symptomen.

Casus 1
Een 65-jarige oncologie patiënt (longcarcinoom) krijgt een erytrocytenconcentraat (EC) toegediend. Ongeveer 2 uur na start transfusie krijgt patiënt een koude rilling, wordt kortademig met een piepende ademhaling, is misselijk en moet braken. In de controles vallen temperatuurstijging en tachycardie op.

Controle vitale functies	Bij start transfusie	Bij reactie	Ongeveer 5 uur later
Temperatuur	36,9	40,0	36,5
Pols	niet vermeld	niet vermeld	niet vermeld
Tensie	115/67	187/76	117/63
O2-saturatie	niet vermeld	95	96

De transfusie wordt definitief gestaakt. Patiënt krijgt Tavegil, dexamethason en paracetamol en er wordt een X-thorax gemaakt. Patiënt hersteld binnen enkele uren van de reactie.

X-thorax:           Geen aanwijzingen voor overvulling.

Het overige onderzoek na de transfusiereactie (bloedgroepserologie, hemolyseparameters, bloedkweek patiënt en kweek bloedproduct) levert eveneens geen bijzonderheden op. Patiënt is bekend met allergie voor o.a. penicilline, ACE-remmers en angiotensine-2-antagonisten.

Casus 2
Een 80-jarige patiënt (verdenking lymfoom) die nog nooit eerder transfusie heeft gehad krijgt wegens een geplande biopsie bij Ascal gebruik een trombocytenconcentraat (TC in PAS) toegediend. Patiënt is gespannen over de ingreep en de transfusie. Tijdens inlopen van het TC voelt patiënt zich niet lekker en krijgt een warm, rood gelaat. Even later, het TC is dan volledig toegediend, trekt patiënt wit weg, transpireert, krijgt buikkrampen en misselijkheid waarbij patiënt moet braken en last heeft van acute diarree. Patiënt reageert niet op aanspreken. In de controles vallen tensiedaling, lichte saturatiedaling en polsvertraging op.

Controle vitale functies	Bij start transfusie	Bij reactie	Na reactie	Bij ECG
Temperatuur	36,3	36,9	niet vermeld
Pols	97	50-55	70	90
Tensie	203/91	80/40	160/60	170/70
O2-saturatie	98	96	niet vermeld

Het TC wordt afgekoppeld en er wordt NaCl 0,9% per infuus toegediend waarna patiënt vlot bijkomt.

Het onderzoek na de transfusiereactie (L.O. hart/longen, bloedgroepserologie, hemolyseparameters, ECG, bloedkweek patiënt, kweek bloedproduct en bepaling Ig A-gehalte) levert als enige bijzonderheden op:

IgA totaal: <0,26 en IgA antistoffen 22 E/ml.

Casus 3
Een 40-jarige oncologie patiënt (rectumcarcinoom) krijgt bij een Hb 4,4 mmol/L erytrocytenconcentraat (EC) toegediend. Ongeveer 30 minuten na start transfusie krijgt patiënt een koude rilling, wordt misselijk en moet braken. In de controles vallen temperatuurstijging en tachycardie op.

Controle vitale functies	Bij start transfusie	Bij koude rilling	Na koude rilling
Temperatuur	36,9	38,4	39,1
Pols	89	155	119
Tensie	114/73	122/74	91/50

De transfusie wordt definitief gestaakt.

Het onderzoek na de transfusiereactie (bloedgroepserologie, hemolyseparameters, bloedkweek patiënt en kweek bloedproduct) levert als enige bijzonderheid op:

meermaals positieve bloedkweken van patiënt (serratia marcescens).

Patiënt heeft een Port-a-Cath maar in de periode voor transfusie is er geen verdenking op (lijn)sepsis. Er zijn geen bloedkweekuitslagen van recent voor transfusie, wel blijkt er al voor transfusie een verhoogd CRP en verhoogd aantal leuco’s te zijn en ook de urinekweek van patiënt is positief.

Meldcategorie casus 1: Anafylactische reactie

In deze casus is er een aanzienlijke temperatuurstijging en een tensiestijging, beide verschijnselen zijn niet specifiek voor anafylaxie, maar hierdoor wordt een anafylactische reactie ook zeker niet uitgesloten. Het verloop en de bevindingen bij onderzoek naar de reactie maakt dat een anafylactische reactie het meest waarschijnlijk wordt geacht.

Meldcategorie casus 2: Anafylactische reactie

Dit is een klassiek voorbeeld van een patiënt met een IgA deficiëntie en antistoffen tegen IgA die anafylactisch reageert op een bloedproduct met een normaal IgA gehalte.

Meldcategorie casus 3: Post-transfusie bacteriëmie/sepsis

De bloedkweek van patiënt is na transfusie voor het eerst positief bevonden en de symptomen die patiënt vertoond zijn passend voor sepsis. Er is een tijdsrelatie met transfusie (symptomen ontstaan tijdens het inlopen van het EC) en daarom is Post-transfusie bacteriëmie/sepsis van toepassing. Het is denkbaar dat toediening van bloed een sluimerende infectie bij de patiënt kan activeren. De kweek van het bloedproduct is negatief gebleven, dus er is geen sprake van overdracht van infectie via het donorbloed.