Melding van de maand 2021-2: Transfusiereactie met koorts en dypsnoe

Casus

Een man van 88 jaar met een beeld van macrocytaire anemie, nu opgenomen vanwege een galwegontsteking met daarbij verwardheid, krijgt transfusie van 1 erytrocytenconcentraat bij een Hb van 4,8 mmol/L. De eenheid wordt in twee uur volledig toegediend. Bij het afsluiten van de transfusie ziet patiënt bleek, komt verward over, is er een tempstijging van 3 graden, een koude rilling en behoorlijke stijging van de systolische bloeddruk, zie tabel.

Voor reactie Tijdens reactie ’s Avonds Na reactie
Temperatuur (°C) 36,1 39,1 36,7
Bloeddruk (mmHg) 124/84 220/70 150/76
Zuurstofsaturatie (%) 95 95 73 100
Pols (sl/min.) 66 104 58

Bloed wordt afgenomen voor onderzoek. Paracetamol wordt toegediend. Vanwege oplopend CRP (116 op de dag van transfusie) wordt, in afwachting van de uitslag van de bloedkweek, naast de amoxicilline/ clavulaanzuur gestart met een tweede antibioticum, ciprofloxacine. Bij onderzoek naar bloedgroepserologie en hemolyse worden geen bijzonderheden geconstateerd.

Enkele uren later, in de avond, wordt de patiënt kortademig en reutelend aangetroffen, de zuurstofsaturatie bedraagt 73% waarop wordt gestart met 4 Liter zuurstof via een non-rebreathing masker. Door de dienstdoende MDL-arts wordt op basis van lichamelijk onderzoek de diagnose astma cardiale gesteld, een x-thorax wordt niet gemaakt.  Patiënt krijgt 60 mg furosemide i.v. toegediend. Hierop is er een urineproductie van 2400cc en stijgt de saturatie naar 100% waarbij zuurstoftoediening gestaakt wordt.

De dag na transfusie blijkt de bij de reactie afgenomen bloedkweek van patiënt positief voor Klebsiella pneumoniae, welke resistent is voor amoxicilline/ clavulaanzuur, maar doorgaans goed gevoelig voor ciprofloxacine. De kweek van de eenheid blijft negatief. Het CRP loopt vervolgens nog even op naar 160, maar de patiënt begint op te knappen en kan 10 dagen later, na behandeling van de galwegontsteking, uit het ziekenhuis worden ontslagen.

Bespreking

Deze melding werd ingediend als Volumeoverbelasting. Aan die criteria is voldaan: er is immers sprake van een reactie binnen 12 uur na transfusie met

  • 1: ademhalingsverschijnselen, een saturatiedaling tot 73%;
  • 2: relevante veranderingen in het cardiovasculaire systeem, tensiestijging en tachycardie;
  • 3: aanwijzingen voor relevante veranderingen in de vochthuishouding, herstel van klachten bij ruime urineproductie na toediening diuretica.

De eenheid is, mogelijk omdat er bij patiënt geen sprake is van een cardiale voorgeschiedenis, redelijk snel (binnen 2 uur) toegediend aan deze 88-jarige patiënt. Een stijging van de lichaamstemperatuur wordt bij TACO vaker beschreven, ook een nieuwe temperatuurstijging bij een patiënt die tevoren geen verhoging had. Mogelijk speelt hier een inflammatoire component van TACO een rol. In dit geval was er sprake van bacteriëmie, ook al kwam die niet uit de bloedzak- en de mate van tempstijging kan bijgedragen hebben aan verhoogde cardiovasculaire belasting en verhoging van het risico op TACO.

Bij dyspnoe met saturatiedaling en tensiestijging moet worden gedacht aan volume overbelasting, maar ook bij acute hemolyse, bacteriëmie/sepsis of TRALI wordt soms dyspnoe met tensiestijging gezien. Het verloop van de reactie, ongewijzigde hemolyseparameters en het vlotte herstel na diuretica maken het in deze casus aannemelijk dat de dyspnoe op volumeoverbelasting berust. Vanwege de temperatuurstijging en de bloedkweek bij patiënt die bij de reactie voor het eerst positief was voor deze verwekker werd tevens als nevencategorie Post-transfusie bacteriëmie/ sepsis geregistreerd.

Dyspnoe als symptoom van Post-transfusie bacteriëmie/ sepsis wordt bij een volgende melding van de maand besproken.

 

TRIP melding:    Volumeoverbelasting (TACO), ernst 2, imputabiliteit mogelijk
                             Nevencategorie: Post-transfusie bacteriëmie/ sepsis