februari 2016

Patiënt X, een man van 75 jaar met een uitgebreide voorgeschiedenis met onder andere diabetes mellitus, hypertensie, vaatlijden, levercirrose en chronische nierinsufficiëntie. Er is sprake van chronisch symptomatische anemie bij persisterend gastro-intestinaal bloedverlies. Patiënt is opgenomen op de MDL afdeling om ingesteld te worden op octreotide en er is bij een Hb van 4.7 mmol/L  transfusie met 3 erytrocytenconcentraten (EC) voor hem aangevraagd.

Patiënt X heeft bij eerdere erytrocytentransfusies in de afgelopen 2 jaar meerdere malen een transfusiereactie met jeuk, exantheem en/of urticaria gehad, waarbij de klachten meestal snel verdwenen na Tavegil toediening: 3x gemeld bij TRIP in meldcategorie andere allergische reactie. Patiënt is tevens bekend met allergie voor morfine.

Het 1e EC wordt gestart om 13:59 en om 17:49 uur is de zak volledig ingelopen. In CyberTrack is de opmerking “jeuk, gegeneraliseerd” toegevoegd. Conform opdracht in het EPD wordt na inlopen (bij iedere EC) 40 mg Lasix toegediend en tevens wordt in verband met de jeuk Tavegil gegeven. Het 2e EC loopt in van 17:50 tot 21:46 uur. Na deze transfusie wordt in CyberTrack “jeuk en dyspnoe” genoteerd. Er wordt opnieuw Lasix en Tavegil toegediend. Het 3e EC wordt gestart om 21:48 en is om 02:45 uur volledig toegediend.

Overzicht verloop tensie, pols en temperatuur

start EC 1

5 min controle

eind EC 1 start EC 2

5 min controle

eind EC 2 start EC 3

5 min controle

eind EC 3

Tensie

143/64

148/69

155/72

157/73

161/73

158/79

183/80

Pols

67

66

66

66

65

68

67

Temp

36,4

36,5

36,6

36,7

36,9

37,4

36,6

De transfusiereactie is gemeld om 21:46 uur. Waargenomen verschijnselen: dyspnoe, hoesten, misselijk en gegeneraliseerde jeuk. Deze klachten kunnen passen bij een anafylactische reactie op de octreotide of op transfusie, maar ze zijn ook passend voor volume overbelasting bij een al bestaande allergische reactie. Begin van de nacht om 00:46 wordt er een X-thorax gemaakt: ”Gering verbrede cardiomediastinale schaduw, met forse hili en versterkte longvaattekening, beeld passend bij overvulling.”

De volgende dag is patiënt volledig hersteld van de reactie. Zijn Hb is gestegen naar 6.8 mmol/L.

De reactie is aan TRIP gemeld: Volume overbelasting met nevencategorie andere allergische reactie, imputabiliteit waarschijnlijk en ernstgraad 1.

Bespreking
Dit is een voorbeeld van een patiënt die meermaals een bepaald type reactie heeft vertoond bij toediening van 1 EC, maar die bij toediening van meer dan 1 EC daarnaast verschijnselen krijgt die passen bij overvulling. Een valkuil hierbij kan zijn dat de combinatie van dyspnoe en allergische klachten ook zou kunnen worden toegeschreven aan een anafylactische reactie.